Teatr Współczesny w Szczecinie

BYĆ JAK BEATA

Piotr Domalewski, Żelisław Żelisławski

reż. Magda Miklasz

premiera 2 lutego 2019

Motto: Miałeś rację, zachowuję się jak trochę stuknięta… (Małpa i ja)

No, jestem chyba nieco stuknięty, żeby jechać, tłuc się – zabrzmi efektowniej - do Szczecina tylko po to, żeby obejrzeć przedstawienie o Beacie Kozidrak. Na szczęście autostradą (dodajmy – absurdalnie drogą), wygodnym przecież autem niegdyś czeskiej marki, a i spektakl okazał się olśniewający. Choć jest o bardzo wielu rzeczach, to chyba najmniej o samej Beacie. Ona, obecna na scenie jako obwiązana mikrofonami madonna, za sprawą znanych i mniej znanych piosenek jest tylko takim lustrem, w którym twórcy nam, fanom Beaty i z ciekawością i dociekliwością się przyglądają. Naszym tęsknotom, pragnieniom, talentom i ich brakowi, bezczelności, chęciom wyróżnienia się w tłumie…

Poznajemy m.in. zakonnicę, emerytowanego policjanta, sfrustrowanego 30-latka, neurotyczną gwiazdkę, psychofankę, którzy biorą udział w castingu, i po swojemu śpiewają piosenki Beaty i Bajmu. Po co tak naprawdę na ten casting przyszli? Skąd w nich fascynacja Beatą Kozidrak? Co słyszą w jej tekstach? Czego szukają a - co znajdują? Są jej fanami na serio czy „ironicznie”?

Teatr Narodowy

JAK BYĆ KOCHANĄ

Kazimierz Brandys, adapt. M.A. Maciejewska

reż. Lena Frankiewicz

premiera 2 lutego 2019

 Spektakl dla dorosłych.

Dla tych, którzy mają pewien chaos we wspomnieniach, którzy mają kłopot z uporządkowaniem swojej pamięci, a zatem – dla tych, którzy i mają co wspominać i - mają co pamiętać... W przypadku Felicji ten chaos wywołała historia, która jak wiemy lubi sobie z nas zakpić, np. wywołując wojnę właśnie wtedy, kiedy wkraczamy w dorosłość, z nadziejami na dobre życie, z talentem, z wielką miłością. Czy nasze decyzje podjęte w czasie, kiedy najważniejsze słowa - takie jak „życie”, „śmierć”, „odpowiedzialność” czy „strach” mierzone są inną walutą – również powinny być inną miarą oceniane? Czy w tzw. normalnych czasach podjęlibyśmy te same decyzje? Ten spektakl może nawet przede wszystkim jest także o tym, „czy można się odpamiętać”, czy jesteśmy zdefiniowani jako byt wyposażony w pamięć i zobowiązany zeń korzystać, chcemy czy nie, czy zatem – „można o wszystkim zapomnieć i zacząć od nowa”? I wreszcie o tym, jak mogłaby wyglądać próba Hamleta 31 sierpnia 1939 roku? Jak zabrzmiałyby wyznania Ofelii dzień później na scenie?

Tak jak w filmie nie można oderwać wzroku od Barbary Krafftówny, na scenie w Narodowym nie mogłem oderwać oczu od Gabrieli Muskały, ten spektakl jest symfonią jej talentu, warsztatu i charyzmy. To jest to miejsce, ten czas, ten tekst i ta aktorka.

Teatr Collegium Nobilium

KAŻDY KIEDYS MUSI UMRZEĆ PORCELANKO, CZYLI RZECZ O WOJNIE TROJAŃSKIEJ

na podst. Williama Szekspira

reż. Agata Duda-Gracz

premiera 27 października 2018

Każdy kiedyś musi umrzeć Porcelanko – mówi Achilles do swojego kochanka Patroklesa, zapytany o śmierć Hektora, wydawałoby się, że jednak niepotrzebną. Ale… właśnie tak chciał Szekspir.

Oczywiście, że o wojnie i o spustoszeniach, jakie wojna sieje w duszach, ciałach, przedmiotach i sytuacjach. Ale też, a może i przede wszystkim – o wielkich miłościach, do żon, i do ich namiastek, kłótliwych, dąsających się, oraz – o zgrozo – mających żylaki odbytu. Sic! O Troilusie zawiedzionym (czy zrozpaczonym?) widzącym swoją (swoją?) Kresydę w ramionach wroga, o Parysie znudzonym głupiutką, acz piękną, odbitą przeciwnikowi Heleną i o konsekwencjach tego znudzenia. O Grekach, Trojanach, o nas (turystach? sędziach? czy widzach tylko?) narzekających na twarde siedzenia w teatrze… Agata Duda-Gracz znów zrealizowała spektakl olśniewający, totalny, właśnie po TO chodzę do teatru i TYM CZYMŚ tęskniłem od kiedy zobaczyłem (dwukrotnie) Będzie pani zadowolona. Aktorzy grają świetnie, wszyscy. Widać entuzjazm, talent, wylane na próbach krew, pot i łzy. Łzy dosłownie, krew też.

PŁATONOW

Anton Czechow

reż. Monika Strzępka

premiera 5 kwietnia 2019

Przez trzy i pół godziny ani na chwilę nie oderwałem oczu ani uszu od aktorów, spektakl wciągnął mnie od samego początku, od wejścia na scenę Anny Wojnicew (wspaniała Zuzanna Saporznikow) z Mikołajem (znakomity Karol Biskup) - po scenę ostatnią, z kompletnym pieprznikiem w domu Generałowej, który to dom rozleciał się niemal w strzępki, gdy wiarołomna Sonia (Vanessa Aleksander) pozbawiła Płatonowa (świetny Jakub Kordas) kontaktu z doczesnością. Miał go co prawda ukatrupić Osip (Konrad Szymański), ale zbój, najczystszy w pewnym sensie w tym towarzystwie, miał jednak słabość do Saszy (poruszająca i zabawna rola Małgorzaty Kozłowskiej), która ubłagała, by drania nie bić. No to Osipa w finale chłopi zatłukli, kto wie, może to jednak bardziej poruszyło Annę niż śmierć Michała? No może. W tle – przyziemne zupełnie kwestie finansowe, Mikołajowi pożycza Wiengierowicz (magnetyczna i jako ojciec i jako syn - Kamila Brodacka), Kiryłł (bawiący się swoimi postaciami Mateusz Burdach, także jako Trylecki i Pietrin) chce pieniędzy od ojca (uroczy Jakub Gąsowski, również w kilku rolach) na rozrywki w Paryżu. Tu rubelek, tam pięćdziesiąt, sześć tysięcy, tu weksle, tam utrata domu za długi, ale… czy to ważne? I co - w ogóle - ważne?a

PWSFTvIT W ŁODZI

POMYSŁOWE MEBELKI Z GĄBKI

Mariusz Grzegorzek

reż. Mariusz Grzegorzek

premiera 10 listopada 2018

Mebelki są głęboko patriotyczną opowieścią o wkurwie na ojczyznę, w znaczeniu – i kraju i współludzi i instytucji, w tym mediów (może przede wszystkim mediów). Opowieścią o usankcjonowanym rodziną i edukacją zidioceniu, zobojętnieniu, beznadziejności, o bezgranicznej głupocie internetowych idoli pozbawionych ograniczeń intelektualnych, gdyż nie posiadających intelektu, o czym jednak często nie wiedzą, co nie przeszkadza im być wręcz trendsetterami spudelkowanego odbiorcy.

Publiczność najbardziej się śmiała z Nabrzmiałych problemów, uznając, że sceny odgrywane przez aktorów są wyjęte ze świata groteski i na potrzeby spektaklu bardzo przerysowane. A ja akurat podczas prasowania oglądam te wszystkie para-dokumenty z para-aktorami, i wiem, że nie ma się z czego śmiać, bo właśnie tak jest, że to Polska właśnie, owe dramatyczne historie Brajana i Dżesiki, choć w Mebelkach mają one może inne imiona. Owszem, było to niesłychanie zabawne, a przez to – dojmująco smutne.

Zupełnie jestem pogodzony ze swoim wiekiem, talentem i kompleksją, ale… wciągnięty w Mebelki, rozrechotany, poruszony i rozentuzjazmowany, przez chwilę zamarzyłem, żeby mieć o połowę mniej lat i być te trzy godziny - chociaż na chwilę - z nimi na scenie, żeby się powygłupiać i próbować powiedzieć coś na poważnie, żeby i ze mnie emanowała ta nieprawdopodobna radość bycia na scenie, ten talent i ta pasja. Nie zdarzyło mi się to nigdy przedtem.

Tony Kushner

reż. Małgorzata Bogajewska

 Jedno z moich łódzkich olśnień.

Spektakl wciąga od pierwszej sceny (magnetyzująca i śliczna Ksenia Tchórzko jako Rabbi – i jako Ethel Rosenberg), trzyma w zachwycie do sceny ostatniej. Sceptycznie jednak byłem nastawiony, bo o czymże dziś mogą być Anioły? Przecież tak bardzo ten tekst był osadzony w swoim czasie. Nic bardziej mylnego. Właśnie dziś znacznie bardziej wali w łeb niż „wtedy”, za czasów serialu i Warlikowskiego. Ile trzeba zapłacić, że móc być sobą? Kiedy ta cena jest zbyt wysoka? Co znaczą dziś najważniejsze słowa, takie jak Bóg, miłość, godność, normalność, odwaga? Kiedy można od kogoś odejść dla dobra własnego, a kiedy jest to barbarzyństwem? I czy mamy prawo być dla samego siebie najważniejszym człowiekiem na świecie? (świetny Paweł Głowaty jako Ray Cohn).

Spektakl jest wspaniale zagrany, przez wszystkich. Ale Elżbieta Zajko – Harper - zagrała wyrąbiście (najmocniej przepraszam, zwykle takich słów nie używam) została zasłużenie Najbardziej Elektryzującą aktorką Festiwalu, i zdradzę anegdotę znad piwka w klubie festiwalowym, że koledzy z Warszawy i Krakowa, który p. Elżbiety nie znali, ze zdumieniem przyznawali, że w rozmowie przy piwku jest „zupełnie normalna”. Jestem także fanem Roberta Ratusznego, który „wymiata” w Mebelkach (czytaj poniżej), w Aniołach gra Priora, wydawało mi się, że będąc zdrowy na płucach niepodobna zagrać kaszlu rodem z zapalenia tegoż organu. Można, Robert zagrał ten kaszel na moja prośbę we wspomnianym już klubie, próbowałem i ja, nie da się… Mówiąc już bardziej serio – jest po prostu fantastyczny.

na podstawie songów Bertolda Brechta

reż. Wojciech Kościelniak

premiera 14 listopada 2018

Oszalałem. Łódzka współpublicznosć też, bo takiej dawki nieprawdopodobnej energii ze sceny przyjąć bezkarnie niepodobna. Widać było krew pot i łzy, które niewątpliwie towarzyszyły katorżniczej pracy, jaką aktorzy w to przedstawienie włożyli, widać było pasję, błysk w oczach i radość z bycia, grania i śpiewania w tym miejscu i w tym czasie. A brechtowskie songi, których dość dawno nie słuchałem, okazały się tak bardzo o tym, co tu i teraz, o miłości, marzeniach, niepewności tytułowego jutra, okazały się także - co podkreślał reżyser - materiałem wybuchowym , przeraźliwie dojmującą przestrogą przed nieszczęściem wojny.

Fantastyczne i dopracowane w najdrobniejszym szczególe są sceny zbiorowe,  i – pełne talentu te solowe. Chcę podkreślić, że znakomici są wszyscy występujący w tym spektaklu aktorzy, ale nagrody dla Żanety Homy szczególnie mnie ucieszyły, gdyż wydawało mi się, że dotychczas nikt nie zaśpiewał Ballady o martwym żołnierzu lepiej i mocniej od Elżbiety Wojnowskiej.

A jednak.

reż. Marcin Wierzchowski

premiera 23 lutego 2019

Raz na jakiś czas, bardzo rzadko niestety, od wielkiego święta – zdarzają się takie spektakle, które dodają skrzydeł i wpompowują sens w całe to chodzenie do teatru. Które rozwalają dokumentnie, mimo, że wiadomo, jak się skończą. Które chwytają za twarz od pierwszej sekundy i trzymają do końca, tutaj - przez całe 190 minut, z których każda jest przemyślana, potrzebna, każda uwiera, boli i gryzie.

Wstajesz ze swojego gąbkowego quasi-fotela z mokrymi plecami, bo pocąc się twój organizm broni cię przed tym, czego tak bardzo nie chcesz zobaczyć. W którymś momencie stwierdzasz ze zdumieniem, że masz opuchnięte powieki i wilgotną twarz, bo niespodziewanie okazuje się, że to nie o jakiejś pieprzonej duńskiej czy łódzkiej komunie, ale właśnie ni mniej ni więcej o tobie - o tobie niewypowiedzianym, o tobie zasklepionym, o tobie skrzywdzonym, o tobie uciekającym, o tobie bezradnym, wreszcie – o tobie tak desperacko szukającym czułości.

Idioci są wstrząsającym przedstawieniem o sprawach w życiu najważniejszych, pierwszych i ostatnich, pozbawionym łatwych sądów, ocen czy tez; są obuchem walącym widza wprost między oczy, jednocześnie - czymś tak niesłychanie misternym i kruchym, delikatnym, intymnym.

TR Warszawa

INNI LUDZIE

Dorota Masłowska

rez. Grzegorz Jarzyna

premiera 15 marca 2019

Oglądałem wciągnięty po uszy od pierwszej do ostatniej sceny, zaśmiewając się w zabawnych momentach, i wiedząc jednocześnie, że nie ma się z czego śmiać. Ani z mamusi podcinającej skrzydła, ani z rozmów z Rosmana w alejce między szamponami a podkładami, z kondonami (uhm) przy kasie za 7.99, ani z bzykanka bogatej acz zaniedbanej seksualnie Iwony z quasi-hydraulikiem. A już na pewno nie są zabawne kobiety upajające się swoim statusem samotnej matki, z tym, że Masłowska dość bezceremonialnie nazywa je pojebanymi pijawkami. No więc Inni ludzie to bardzo zabawny spektakl, a przez to – jednak dojmująco smutny.

Rzecz o tym, że między nami jednak dość chujowo jest, o toposie Wietnamczyka, Ukraińca i geja, bez których to wszystko by się już dawno w proch obróciło, bo brakłoby wroga, o naszym życiu codziennym, erotycznym i uczuciowym, w którym w ramach najczulszej nawet komunikacji z bliskimi posługujemy się kliszami językowymi stworzonymi przez kopirajterów, bo inaczej nie umiemy i bo tak jest łatwiej; o tym, że otaczamy się przedmiotami, bez których już się nie da, i tymi kupionymi na promocji w drogerii, i tymi na wypasie, jak volvem z asystentem parkowania. O Warszawie, o busach do Radzynia, o szukaniu lepszego życia, i o nieznalezieniu go. O polskości wreszcie, która jest niesamowicie ciekawa i której np. Holendrzy nie mają – zauważa słusznie w jednym z wywiadów Autorka.