TEATR IM. A. FREDRY W GNIEŹNIE

2022, czerwiec, 46. Opolskie Konfrontacje Teatralne

LALKA

Bolesław Prus

premiera 9 października 2021

Ten spektakl – mimo udziału dwanaściorga aktorów – ma w sobie coś bardzo kameralnego i mógłby być wystawiony z powodzeniem na małej scenie, wówczas jednak nie zobaczylibyśmy scenografii Łukasza Błażejewskiego, która wydaje się być bohaterem równie ważnym jak Wokulski czy Łęcka. Mamy bowiem oto na scenie dworzec (dworce właściwie) kolejowy z jeżdżącym prawdziwym wagonem z epoki.  Jednak… umieszczenie całości akcji w tym miejscu sugeruje, że mamy do czynienia z - powiedzmy -  teatrem drogi. A nie mamy.  

Nie dowiadujemy się też, skąd wziął się tytuł powieści (i spektaklu), o Stawskiej przebąkuje się chyba raz, takoż o baronowej Krzeszowskiej, więc i nie ma awantury o zabawkę. Postawił za to Radosław Rychcik na wątki paryskie powieści, wysłuchujemy  rozmowy z profesorem Geistem, jest i rosyjski wspólnik Wokulskiego załatwiającego z nim nad Loarą interesy. Gdy u Prusa to co się dzieje w warszawskim sklepie i jego okolicach, wydaje się jednak dużo bardziej interesujące. Były więc i momenty nudnawe i niewiele – jak sądzę - do tej opowieści wnoszące.

Jolanta Janiczak

reż. Wiktor Rubin

Postać i ponura historia Barbary jest w gnieźnieńskim spektaklu pretekstem do snucia całkiem współczesnej opowieści o tym, że to zawsze silniejsi określają narrację, że ich opowieści są obowiązujące, a te pochodzące od słabszych - są ośmieszane, postponowane, niewiarygodne; także o tym, że przemoc ma naturalną skłonność do eskalacji, i że  - cóż, to już komentarz wybitnie współczesny - kobietom od zawsze odmawiało w mniej lub bardziej zawoalowany sposób prawa do posiadania ciała czy życia według własnej moralności.

Historia Barbary Zdunk, ostatniej europejki spalonej na stosie, była na tyle okrutna, że – właśnie – trudna do uwierzenia. I istotnie – nie mówiła, co ją spotkało, bo i „tak nikt jej nie uwierzył”. Nie będę może pisał, przez jakie kaźnie przechodziła, bo trochę nie o to chodzi i trochę ową przemocą twórcy epatują, odniosłem wrażenie, że dosłowność w tym metaforycznym jednak spektaklu nie dodawała, ale zabierała.

2020, grudzień, Warszawskie Spotkania Teatralne

HISTORIA PRZEMOCY

Édourd Louis, adapt. Jan Czapliński

reż. Ewelina Marciniak

To nie jest ani o zwyczajności przemocy ani o jej przypadkowości czy - banalności. Jest to bowiem spektakl o tym, że niekiedy nie jesteśmy w stanie znieść skutków swoich decyzji. Louis przecież WIEDZIAŁ, że coś takiego go spotka, gdy podjął decyzję o nocnym spacerze przez niebezpieczną paryską dzielnicę w wigilijną noc. Z jakichś powodów (Freud?) potrzebował tej „przygody”, ale z jej skutkami już nie był w stanie się zmierzyć. Może przypomnę - bohater poznaje na ulicy kochanka, który mu kradnie telefon, oraz piąte tej nocy bzykanko (excusez le mot) wymusza, policja, rodzina i lekarze nie są w stanie zrozumieć krzywdy, jakiej Louis doznał, w widzianym przeze mnie kiedyś spektaklu wiedeńskim motyw przesłuchania, zagarnięcia historii i upokorzenia ofiary przez państwo – mówiąc w skrócie – był dużo mocniej podkreślony.