TEATR LUDOWY

2024, marzec

AKTORZY PROWINCJONALNI, CZYLI POCIĄG DO HOLLYWOOD

reż. Michał Siegoczyński

premiera 28 grudnia 2023

Najkrócej mówiąc – oglądamy zderzenie dwóch światów: przygotowującego się do premiery prowincjonalnego teatru z - pracą aktora w Fabryce Snów. Wniosek z tej przydługawej opowieści wysnuć można taki, że życie i praca aktora tu i tam niczym specjalnym się nie różni, ba, i na polskiej prowincji i w LA aktorom i aktorkom zdarza się zestarzeć.  Dość trudno ten morał potraktować jakoś bardzo poważnie.

Inna więc teza - może to po prostu żart sceniczny? Niestety, nie tylko nieśmieszny, ale i o co najmniej o godzinę za długi. A może - wodewil?  Wszak mamy akcję naszej historii (a raczej oglądane dość luźno złączone ze sobą sceny) suto okraszoną piosenkami - powraca co chwilę szlagier Starszych Panów, ale wybrzmi również The Cure czy Sia. Gorąco prosiłbym o jakikolwiek trop, który pomógłby zrozumieć klucz, jakim posługiwał się reżyser przy ich doborze.

2023, listopad

ŚMIERĆ KOMIWOJAŻERA

FESTIWAL POLSKA W IMCE

Arthur Miller

reż. Małgorzata Bogajewska

premiera 17 marca 2023

Reżyserka przeniosła akcję tego dramatu do Polski lat 90-tych poprzedniego stulecia, kiedy u nas, najczęściej w bólach, rodził się  współczesny kapitalizm, kiedy - choćby i zaczynając od obwoźnego handlu - powstawały fortuny, ale i kiedy niektórzy boleśnie przekonywali się, że kapitalizm może mieć też inne, mniej atrakcyjne oblicze. Cóż, Willi – jak wiemy - zostaje zwolniony, a cały jego świat wali się jak zbudowany z klocków…

2022, kwiecień

PREZYDENTKI

Werner Schwab

reż. Radek Stępień

premiera 22 kwietnia 2022

Doceniam odwagę reżysera, że sięgnął po ten dramat,  ale ...

Widzimy inscenizację zupełnie klasyczną (może poza zaskakującym finałem), dość spokojną – jeśli to odpowiednie słowo, może dlatego te schwabowskie fekalizmy w ustach aktorek brzmiały tak jakoś... niekoherentnie. Sensem tego bardzo wulgarnego tekstu jest paradoksalnie pewnego rodzaju oczyszczenie, a - tutaj  go zabrakło. Było grzecznie, ZA grzecznie. Może jakaś dalej idąca dekonstrukcja bardziej wpisałaby ten tekst w naszą rzeczywistość? Może.

Poza tym -  kolega teatrolog M. obsobaczył mnie za jeden z tekstów, bo napisałem, że do jakiejś roli „aktorka jest za młoda”. 

2022, styczeń

WUJASZEK WANIA

Antoni Czechow

reż. Małgorzata Bogajewska

premiera 3 czerwca 2021

To jest spektakl o mężczyznach. Może ściślej – o męskim starzeniu się. O tym, jak nam coś w którymś momencie życia ucieka i - nie da się tego już złapać. O jakieś szansie, którą lekkomyślnie zaprzepaszczamy i która już się więcej nie pojawia. O miłości, którą bez powodu odrzucamy jako miłostkę, a do której już nie ma powrotu, choć może nawet by się chciało. O tym, że brakuje sensu. Czasem, uniesieni może wódką, a może samotnością - jeszcze tego sensu szukamy, a potem, a – niech tam,  wszystko powszednieje, psieje, czeka się tylko na następny dzień, wszystko przecież jakoś będzie, bez marzeń, bez celu, od niechcenia… I właśnie tak zestarzał nam się Astrow, tak piękny jeszcze niedawno, tak pełen pasji i energii. Kogo dziś widzimy?

Kilka scen dosłownie wyrywa serce z piersi – upokarzająca dla Soni rozmowa przy stole z Doktorem, równie upokarzająca dla Heleny próba zainteresowania Profesora jakąś bliskością (niestety reumatyzm wygrał); czy - finał… Zwróćcie uwagę także na rewelacyjną scenę libacji, z Wanią i Astrowem, i - na wspaniały epizod Jadwigi Lesiak w roli Niani.  W całości podzielam opinię  międzynarodowego jury Boskiej Komedii, która najważniejsze nagrody Festiwalu przyznała temu niewielkiemu, kameralnemu (słusznie napisano: cichemu) spektaklowi, którego siłą są – powtórzę za sentencją werdyktu – wspaniałe role: Mai Pankiewicz (Sonia), Piotra Pilitowskiego (Iwan) i Piotra Franasowicza (Doktor), zwracam uwagę także na świetną Roksanę Lewak, która grała w moim przebiegu Helenę.

2021, listopad

IWONA KSIĘŻNICZKA BURGUNDA

Witold Gombrowicz

reż. Cezary Tomaszewski

premiera 6 czerwca 2022 

Czy wspominałem, że Ludowy ma najlepszą knajpę teatralną w kraju? Ciasta, szczególnie te z kremem są wprost poezją, do tego wybór tego i owego, na przed spektaklem i – na po. Przed pokrzepiłem się z radości ujrzenia kolejnej inscenizacji tego cudownego tekstu, po – ze smutku, że było nudnawo.

Pomysłem reżysera było pokazanie tych samych wydarzeń na dworze z perspektywy kilkorga bohaterów dramatu. Każda z tych scen była do siebie jakoś podobna, choć kolejne były absurdalniejsze od poprzednich. Łączyło je jedno – zejście Iwony z powodu wiemy czego. W tej inscenizacji jednak Iwona nie zakrztusza się śmiertelnie ością z karaska w śmietanie, a jest do zjedzenia rybnego dania zmuszona gwałtem, jakby wiedziała (może wiedziała), jakie będą tej konsumpcji konsekwencje. Cóż, w każdej scenie Iwona jest mordowana, jakby na jej własne życzenie ten wątek się zapętlił, jeśli przypomnimy sobie samotne zdanie przez nią wypowiedziane – „tak to w kółko każdy zawsze”. Zresztą w owo (w którymś momencie nużące) zapętlenie wpada i królowa, co chwilę zachwycając się zachodem słońca, wpadnie i Iza bez końca bawiąc się kłębkiem włóczki.

ANIOŁY W AMERYCE

Tony Kushner

premiera 7 grudnia 2019

Po niedawnym olśniewającym łódzkim dyplomie tej reżyserki oczekiwania wobec jej krakowskiego spektaklu miałem ponadstandardowe, bo Ludowy ma dużo większe możliwości inscenizacyjne a i tekst miał być pokazany w całości (w Łodzi tylko 1. akt).  Ale niestety, coś nie wyszło.

Na scenie najlepszy jest Piotr Fronasowicz. Jego Prior to majstersztyk, bez nawet jednego słabszego momentu, bez najmniejszego przerysowania, nie można było oderwać odeń wzroku. Piotr Pilitowski jako skurczybyk Cohn w pierwszym akcie świetny, potem – sceny w szpitalu były już słabsze.  Również bardzo dobry Paweł Kumięga, który – chwała Bogu – nie zmanierował swojego bohatera (-rów), rozumiejąc, że sam kostium np. drag-queen już wystarczy; wzbudzająca litość, znakomita w roli matki Beata Schimcheiner, niezawodny także Kajetan Wolniewicz, choć scena seksu w klubie i widok p. Kajetana w skórach, i egzaltowana pogawędka erotyczna z Louisem, doprowadziła mnie do niepohamowanego śmiechu, co nie było chyba zamiarem twórców. Natomiast grający Louisa - Karol Polak i Pitta – Wojciech Lato zdawali się mieć umiarkowany kontakt z granymi przez siebie postaciami.

Irytowały wjeżdżające na - i wyjeżdżające ze - sceny łóżka szpitalne, a to z Priorem, a to z Royem, można było te momenty bez szkody dla całości skrócić, chyba, że reżyserka chciała z jakichś powodów pokazać ten ikoniczny tekst w całości.

2018, grudzień, 11. Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia

MISTRZ I MAŁGORZATA

Michaił Bułhakow; adapt. A.Pałyga

reż. Paweł Passini

premiera 8 grudnia 2017

„Jesteśmy w adaptacji, tu się wszystko może zdarzyć” – słyszymy ze sceny.

Można sobie było darować nawoływanie do podniesienia rąk przez widzów chodzących co niedzielę do kościoła. Nie jestem przesadnie zdewociały, ale takim manipulacjom nie lubię być poddawany, a jak będę miał potrzebę sprawdzenia w procentach stopnia swojej wiary, to sięgnę do rocznika statystycznego, szczególnie, że z tej nieporadnej sceny literalnie nic nie wynikło.

Poza tym rzecz – o zmianach klimatu, o Rosji i Zachodzie (oczywiście współczesnych), o potrzebie cudu, o tym, że cudów nie ma i że głęboko zawiedziony tłum zamienia się w monstrum. 

2018, marzec, w ramach XXIV Międzynarodowego Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych

SEKRETNE ŻYCIE FRIEDMANÓW

Marcin Wierzchowski, Daniel Sołtysiński

reż. Marcin Wierzchowski

premiera 19 listopada 2016

Obejrzawszy z pewnym opóźnieniu na łódzkim festiwalu pragnę oświadczyć, że wszystkie nagrody i wyróżnienia przyznane i temu spektaklowi i aktorom – są w pełni zasłużone. Że zwycięstwo na Boskiej Komedii chyba było najzupełniej oczywiste, że wielkie role Piotra Pilitowskiego, Małgorzaty Kochan, że znakomity w bardzo trudnej roli Jessiego Piotr Fronasowicz.

Rzecz o tym, że rodzina Friedmanów ma pewien sekret. Cóż, nie zdradzę wielkiej tajemnicy, że chodzi o pedofilię. Pewnego dnia Arnold i jeden z jego synów - Jesse zostają aresztowani, dochodzi do procesu i skazania. Czy rzeczywiście byli winni?

Zapowiada się na kryminał, prawda? Nic z tego. Spektakl jest bowiem o nas wszystkich, winnych, niewinnych, samotnych i żyjących w rodzinach. O tych, którzy wybaczają i tych, którzy tej łaski w sobie nie umieją znaleźć. O łatwości oceniania, oskarżania, o naszych niedoskonałościach – wrodzonych bądź nabytych, że czasem nie wszystko jest takie, jak nam się wydaje. I wreszcie o tym, że świat nie jest czarno-biały, a zbudowany z milionów odcieni szarości.